تأثیر هوش مصنوعی بر حقوق زنان چیست؟
هوش مصنوعی که به اختصار (AI) نامیده میشو ، یکی از رشتههای علوم کامپیوتری است که به ساخت ماشینهای هوشمند مرتبط بوده و طبق نظر اتحادیه اروپا به سیستمهایی اطلاق میشود که ویژگیهای انسانی را نشان میدهند، به گفته دانشمند کامپیوتر جری کاپلان، تلاش برای تعریف هوش مصنوعی سئوالی است که پرسیدن آن آسان و پاسخ به آن سخت است. “سیستم هوش مصنوعی” به نرم افزار توسعه یافته با یک یا چند تکنیک و رویکرد در مجموعهای منسجم، با اهداف تعریف شده توسط انسان نامیده میشود، که میتواند خروجیهایی مانند محتوا تولید کند، پیش‌بینی انجام داده، توصیه‌ها یا تصمیم‌هایی که بر محیط تأثیر میگذارد، بگیرد.[1] با پیشرفت روزافزون این تکنولوژی میتوانیم شاهد تحولی عظیم در جوامع بشری باشی، که از طرفی برای ما مفید و سودمند و از طرفی ما را با چالشهای مختلفی روبرو میکند. این فناوری بر محدودیتهای انسانی غلبه میکند و کارهایی که به آن سپرده شده است را با دقت بالاتری انجام میدهد، سرعت توسعه و پیشرفت را بالا میبرد. با نگاه به جوامع امروزی که هوش مصنوعی در آن جایگاه پیدا کرده و در عرصههای مختلف مورد استفاده قرار میگیرد و حضور پررنگ زنان در این جوامع و نقش انکار ناپذیر آنان، سئوالی را که به ذهن میآورد این است که چطور هوش مصنوعی میتواند بر حقوق زنان در جوامع تأثیر بگذارد؟ (AI) پتانسیل تأثیرگذاری قابل توجهی بر جنبههای مختلف جامعه از جمله حقوق زنان دارد. هوش مصنوعی از جلوههای معاصر پیشرفت فناوری است که گرچه نوید رونق و آسایش بیشتر برای بشریت را به همراه دارد، اما همزمان، امکان بروز نابرابریهای جنسیتی و تبعیض جنسیتی در استفاده از آن نیز وجود دارد. به همین دلیل، ارزیابی تأثیرات هوش مصنوعی بر حقوق زنان بسیار مهم است.[2] این مقاله مزایا و چالشهای بالقوه‌ای را که هوش مصنوعی در رابطه با حقوق زنان ارائه میکند، بررسی و پیامدهای مثبت و منفی آن را برجسته می‌سازد.
استفاده از هوش مصنوعی برای جوامع چه دستاوردهایی میتواند داشته باشد؟
استفاده از هوش مصنوعی تغییرات چشمگیری در جوامع ایجاد مینماید. به نحوی که این بهبود از عدالت و انصاف بیشتر تا بهره وری و کیفیت زندگی بهتر و افزایش عدالت در جامعه را شامل میشود، هوش مصنوعی، قابلیت انجام بسیاری از وظایف و فعالیت‌های روزمره انسان را متفاوت و با استفاده از الگوریتمهای آن، امکان تجزیه و تحلیل دقیق داده‌ها، پیش‌بینی رویدادها، بهبود برنامه‌ریزی را فراهم مینماید. این امکانات به کارایی و بهره‌وری در انجام کارها و افزایش سرعت اقدامات کمک و از طرفی زندگی را برای ما راحتتر مینماید چون در بهبود کیفیت زندگی افراد نقش مؤثری دارد، بدین صورت که با استفاده از تکنولوژی‌های هوش مصنوعی، امکان‌هایی مانند خانه هوشمند، مراقبت پزشکی هوشمند، خودروهای خودران و … فراهم میشود که به راحتی امکانات زندگی را بهبود میبخشد، در عین حال با استفاده از الگوریتمهای آن می‌توان به صورت خودکار الگوهای ناهنجار و خطرات را شناسایی و در صورت لزوم اقدامات امنیتی مناسب را به صورت سریع اتخاذ و با تحلیل دقیق دادههای قضایی و بررسی الگوها، عدالت را در جامعه حفظ نمود.
آیا هوش مصنوعی تأثیری بر قانونمند شدن جوامع دارد؟
هوش مصنوعی تأثیرات مختلفی بر قانونمند شدن جوامع بشری دارد. در زیر، برخی از این تأثیرات را بررسی می‌کنیم: با استفاده از الگوریتمهای هوش مصنوعی، می‌توان به سرعت اطلاعات مرتبط با حقوق و قوانین را جمع‌آوری و در اختیار عموم قرار داد. این اقدام به شهروندان در درک قوانین و حقوق خود کمک مینماید و قابلیت دسترسی به اطلاعات حقوقی را بهبود میبخشد و از طرفی با استفاده از الگوریتمهای آن در تحلیل دادههای قضایی بهبود عمده ای در تشخیص جرم و تعیین مجازات ایجاد میشود. از آنجا که هوش مصنوعی قادر است به صورت سریع و با دقت بالا اقدامات قضایی را بررسی نماید، روند داوری و برقراری عدالت را تسریع و در عین حال تعداد خطاهای حقوقی را کاهش میدهد. AI با تجزیه و تحلیل دادههای حقوقی و قوانین، الگوهای موجود را شناسایی و به مراجع قضایی و حقوقی در تصمیمگیریها یاری میرساند. این کاهش خطاهای حقوقی منجر به افزایش عدالت و بهبود نتایج داوری در سامانه قضایی میشود و در عرصه قوانین بین المللی، AI میتواند در بالابردن همگرایی بینالمللی در قوانین نقش مؤثری داشته و با استفاده از الگوریتمهای آن مشکلات ترجمه و تطبیق بین قوانین مختلف کشورها را کاهش داده و به رشد همکاری در حوزه قانون در سطح بینالمللی کمک نمود. به طور کلی، هوش مصنوعی میتواند با بهبود فرآیندهای قانونی و افزایش عدالت در قانونمند شدن جوامع بشری نقش مهمی ایفا نماید. با این حال، لازم است مسائل اخلاقی، امنیتی و حقوقی آن را به‌طور جامع و دقیق بررسی نمود و تضمین شود که این فناوری برای بهبود و بهره‌برداری عادلانه از آن استفاده میشود.
در اجرای عدالت، هوش مصنوعی چه نقشی میتواند داشته باشد؟
هوش مصنوعی میتواند از الگوریتم‌ها و تکنیک‌های تحلیل داده سازگار با حقوق برای تجزیه و تحلیل اطلاعات قضایی استفاده نماید. این تحلیل دقیق به تشخیص الگوهای ناهنجار و شناسایی واقعیت‌هایی که قبلاً توسط انسان‌ها در نظر گرفته نشده میپردازد، چیزی که میتواند کمک به تصمیمات عدالت‌محور در سیستم قضایی و ثبت جرم‌های بدیهی باشد. با استفاده از آن می‌توان تأثیر قوانین مختلف را بر تصمیم‌های قضایی و اجرای عدالت بررسی و به اجرای عدالت در تصمیم‌گیری‌های دادگاهی کمک نمود. AI از طریق تحلیل دقیق دادههای جمع‌آوری شده، الگوها و روابط مستقیم و غیرمستقیم بین افراد مشکوک را شناسایی نموده که این روش در کشف جرائم، ردیابی شبکههای جنایی و افزایش امنیت در جامعه مؤثر است. به طور خلاصه، هوش مصنوعی از طریق تحلیل داده‌ها، تصمیم‌گیری قانونی دقیق‌تر انجام داده و باعث کاهش تبعیض در اجرای عدالت در جوامع میشود. استفاده از الگوریتمهای هوش مصنوعی در حوزه قضاوت و تصمیم‌گیری قانونی میتواند به بهبود فرآیندهای عدالتمند و کاهش نابرابری‌ها کمک نماید.
چالشهای استفاده از هوش مصنوعی برای جوامع چیست؟
همانطور که توضیح داده شد هوش مصنوعی دارای فواید مختلفی برای جوامع است، اما همچنین، استفاده از آن در جوامع چالش‌هایی را به همراه دارد. تصمیم گیری هوش مصنوعی ممکن است با چالشهای اخلاقی متعددی همراه باشد؛ مثلاً ربات‌ها یا الگوریتمهای آن ممکن است تبعیض‌های نژادی، جنسیتی یا اجتماعی را تقویت کنند و در صورتی که این الگوریتم‌ها بر اساس دادههای ناعادلانه و تبعیض‌آمیز آموزش داده شوند، قابلیت تفکیک و تبعیض را در عملکرد خود نشان خواهند داد. در عین حال استفاده از هوش مصنوعی خطر ورود به حریم شخصی اشخاص در جامعه را افزایش میدهد. تمرکز بر امنیت و حفاظت از دادههای شخصی، جلوگیری از سوء استفاده و نقض حریم خصوصی اشخاص و حفظ اطلاعات محرمانه میتواند چالشی مهم باشد. AI ممکن است در تصمیم‌گیری خود اشتباه کند و خروجی نادرستی تولید نماید. این اشتباهات دامنه‌ی وسیعی دارند، از جمله تصمیم‌هایی که منجر به آسیب رساندن به اشخاص یا جامعه شوند. بنابراین تعیین مسئولیت در صورتی که خطا رخ دهد، چالشی بزرگ است. برای پذیرش هوش مصنوعی در جوامع، اعتماد و شفافیت در عملکرد این سیستم‌ها بسیار مهم است. اشخاص باید قادر باشند درک کنند که هوش مصنوعی چگونه تصمیماتی را میگیرد و چگونه به نتایج خود میرسد. در عوض، عدم شفافیت و ترکیبیت در این مسائل میتواند باعث عدم اعتماد و بازهم، تشدید تبعیض و نابرابری شود. استفاده از AI تأثیرات اجتماعی و اقتصادی قابل ملاحظه‌ای دارد. در نهایت، در فرآیند انتقال به جامعه هوش مصنوعی، همکاری و هماهنگی بین حکومت، سازمان‌های مربوطه، کسب و کارها، و جامعه عمومی برای مقابله با این چالش‌ها و تضمین توسعه پایدار و عادلانه هوش مصنوعی ضروری است.
جنسیت و هوش مصنوعی
هوش مصنوعی ممکن است با توجه به دادههای آموزشی موجود، تبعیض جنسیتی را تقویت نماید. این در حالی است که تبعیض بر اساس جنسیت در اکثر معاهدات حقوق بشر ممنوع شده است. به عنوان مثال، ماده 1 اعلامیه جهانی حقوق بشر تبعیض بر اساس جنسیت را ممنوع نموده. به علاوه، منشور سازمان ملل متحد و کنوانسیون اروپایی حقوق بشر میپذیرند که حقوق بشر باید «بدون تمایز» برای همه مورد استفاده قرار گیرد،[3] با این حال در مورد هوش مصنوعی اگر الگوریتم‌ها با داده‌هایی آموزش ببینند که تبعیض آمیز هستند، ممکن است در فرآیند تصمیم‌گیری خود نسبت به زنان تبعیض مؤثر ایجاد کنند، به عنوان مثال، در جستجوهای کاری آنلاین، الگوریتمهای هوش مصنوعی می‌توانند، توجه بیشتری را به مردان بدهند و زنان را از فرصت‌های شغلی به خوبی آگاه نکنند. هوش مصنوعی ممکن است تبعیض‌های موجود در جامعه را نیز تقویت کند. اگر دادههای آموزشی از جامعه ایزوله شده و تبعیض‌های فرهنگی یا اجتماعی را به تصمیمگیریها منتقل نماید، حتی با عدم هدف‌گیری منظور شده، آن الگوریتم‌ها تبعیض‌های ناعادلانه را تقویت و ترویج می نمایند. برای مقابله با این تهدیدات، لازم است در طراحی، اجرا و استفاده از هوش مصنوعی از رویکردی حقوقی و انصاف‌محور پیروی کنیم. باید به ازای همه کاربران هوش مصنوعی حق عدم تبعیض در دسترسی به فرصتها و تصمیمگیریها را تأمین کنیم. استفاده از دادههای آموزشی چندجانبه و متعادل نیز مهم است، تا الگوریتم‌ها تبعیض‌های جنسیتی را نادیده بگیرند و به جای آن به تصمیم‌گیری مبتنی بر عدالت بپردازند.
هوش مصنوعی چگونه میتواند به دختران جوان کمک کند؟
1. تشویق به علم، فناوری، مهندسی و ریاضی (علوم STEM): هوش مصنوعی میتواند با ارائه منابع آموزشی برای دختران و تشویق به مشارکت در علوم دقیق، مهندسی، فناوری و ریاضی (STEM)، آنها را برای شرکت در صنایع فناوری آماده نماید. این کمک باعث میشود دختران علاقه خود را به این حوزه‌ها پیدا نموده و خلاقیت و تفکر علمی خود را تقویت نمایند.
2. آموزش مهارت‌های فردی و ارتباطی: هوش مصنوعی به دختران در آموزش مهارت‌های فردی و ارتباطی یاری میرساند. برخی از مثال‌های این مهارت‌ها شامل مهارت‌های ارتباطی، حل مسئله، همکاری و رهبری است. با استفاده از الگوریتمهای هوش مصنوعی و فنون یادگیری ماشین، می‌توان آموزش را تعاملی‌تر و جذاب‌تر ساخت و این مهارت‌ها را در دختران تقویت نمود.
3. پشتیبانی در حوزه‌های مرتبط با بهداشت و بهبود زندگی: هوش مصنوعی میتواند به دختران در حوزه بهداشت و بهبود زندگی یاری و با ارائه منابع آموزشی و تکنولوژی‌های هوشمند، آنها را با مفاهیم مرتبط با سلامتی، بهداشت، تغذیه و تمرین‌های جسمانی آشنا نماید.
4. ترغیب به رشد و توسعه شخصی: هوش مصنوعی با ارائه منابع آموزشی در زمینه هدف‌گذاری، تنظیم هدف و مهارت‌های زندگی، میتواند دختران را راهنمایی نماید تا زندگی خود را بهبود دهند و در زندگی خود مسیری موفق‌تر پیش گیرند.
در کل، هوش مصنوعی میتواند با آموزش علوم STEM، مهارت‌های فردی و ارتباطی، بهداشت و بهبود زندگی و توسعه شخصی به دختران کمک نموده و راهی برای رشد و موفقیت آنها فراهم نماید.
هوش مصنوعی چه کمکهایی به جامعه برای پیشبرد حقوق زنان مینماید؟
هوش مصنوعی (AI) میتواند تأثیر قابل توجهی بر حقوق زنان داشته باشد. نگرانی‌هایی وجود دارد که سیستم‌های هوش مصنوعی ممکن است تعصب جنسیتی و نژادی را تداوم بخشند، به‌ویژه زمانی که شکاف‌های جنسیتی در جمع‌آوری داده‌ها و مطالعات پزشکی منجر به محصولات و خدماتی میشود که به ضرر زنان است. به عنوان مثال، ویژگیهای ایمنی خودرو و برنامه‌های پزشکی ممکن است بدون در نظر گرفتن نیازهای خاص زنان طراحی شوند که میتواند منجر به افزایش میزان آسیب و مرگ برای زنان گردد. علاوه بر این، الگوریتمهای تشخیص چهره ممکن است در زنان سیاه‌پوست نسبت به مردان سفیدپوست با دقت کمتری عمل نماید و تعصب نژادی را تداوم بخشند.[4] زنان در هوش مصنوعی همچنین ممکن است با چالش‌هایی مانند محیط‌های کاری تحت سلطه مردان، کلیشه‌سازی و آزار جنسی مواجه شوند[5]. مؤسسه اروپایی برای برابری جنسیتی (EIGE) تأکید کرده است که هوش مصنوعی یک خلقت انسانی است ، بنابراین کامل نبوده و تعداد کم زنان در مشاغل با مهارت بالا در هوش مصنوعی نشانه‌ای از مشکل بزرگ‌تر را دارد. برای رسیدگی به این موضوع، قانون پیشنهادی هوش مصنوعی کمیسیون اروپا به دنبال به حداقل رساندن خطر سوگیری و تبعیض در هوش مصنوعی است.[6] و در این راستا به افزایش تنوع در نیروی کار و در عین حال حمایت از ابتکارات زنان در هوش مصنوعی پرداخته است. این قانون مجازات های سختی را برای نهادهایی که از چارچوب نظارتی جامع آن پیروی نمیکنند اعمال مینماید. پارلمان اروپا تمایز بیشتری بین “هوش مصنوعی با هدف عمومی” و “مدلهای بنیادی” آموزش داده شده بر روی دادههای گسترده، که مشمول یک رژیم نظارتی سختگیرانهتر، از جمله مدلهای هوش مصنوعی مولد هستند، اعمال نموده است.[7] یونسکو به مناسبت روز جهانی زن، تأثیر هوش مصنوعی بر زندگی کاری زنان را بررسی نموده که، بر این اساس نشان داده شده است، هوش مصنوعی میتواند تبعیض جنسیتی را در فرصت‌های شغلی ایجاد کند. به همین دلیل، آموزش حقوق بشر و برابری جنسیتی به افرادی که در توسعه و استفاده از فناوری هوش مصنوعی شرکت دارند، میتواند یکی از راهکارهای مقابله با این موضوع باشد. همچنین شبکههای عصبی مصنوعی می‌توانند در پیش بینی شایستگی شغلی کاربرد داشته باشند، اما نیاز به دقت در طراحی و استفاده از آنها را داریم تا هرگونه تبعیض جنسیتی در فرصت‌های شغلی را کاهش دهیم. هوش مصنوعی میتواند امکان دستیابی زنان را به فرصت‌های بیشتر در صنعت فناوری فراهم نماید و با شفافیت در فرآیند تصمیم‌گیری در زمینه شغل‌های مرتبط با هوش مصنوعی و تشویق زنان به شرکت در دوره‌ها و دانشگاه‌های مرتبط مهارت‌های لازم را در این حوزه به آنها ارائه دهد و حتی به طراحی و توسعه محیط‌های آموزشی مناسب برای زنان کمک نماید. در کل، هوش مصنوعی با کمک به تجزیه و تحلیل داده‌ها و استفاده از الگوریتمهای هوشمند، میتواند در پیشبرد حقوق زنان در حوزه سلامت نیز نقش مؤثری ایفا نماید و در این حوزه در تشخیص و پیشگیری از بیماری‌های زنانه با تحلیل دادههای بزرگ، و با انجام پردازش تصویر و آنالیز دادههای پزشکی، شناسایی بیماری‌های زنانه را سرعت بخشد و در تعیین تشخیص و درمان بهتر کمک نماید و از طرفی در زندگی روزمره زنان با کمک به معماری در سطح شهر و در طراحی شهرها و امکانات عمومی برای زنان رفاه بیشتری فراهم نماید. با استفاده از این تکنولوژی ، می‌توان مواردی مانند امنیت شهری برای زنان، حمل و نقل عمومی مناسب و پایدار، و فضاهای شهری مناسب برای زنان را بهبود بخشید و به جهت شناسایی و جلوگیری از رفتارهای خشونت آمیز در تشخیص و پیشگیری از حوادث خشونت‌آمیز به زنان کمک نمود. با تجزیه و تحلیل داده‌ها و الگوریتمهای هوش مصنوعی، می‌توان الگوها و علائم خشونت را شناسایی و در مواقع لازم برخورد مناسب اعمال و از طرفی حتی AI میتواند به زنانی که مورد ضرب و شتم قرار گرفتهاند، راهنمایی داده و به آنها پشتیبانی ارائه دهد. برنامه‌های هوش مصنوعی این قابلیت را دارند که شماره‌های اضطراری را تشخیص دهند و به زنان هشدار دهند تا بتوانند در مواجهه با خطرات خشونت‌آمیز به درستی عمل و در عین حال به زنان یاری دهد تا استرس و نگرانی خود را در مواجهه با خشونت مدیریت نمایند و از خود مراقبت نموده و همچنین در افزایش آگاهی عمومی درباره خشونت علیه زنان و آموزش افراد برای پیشگیری از آن نقش مؤثری ایفا نماید. به علاوه منابع و اطلاعات مربوط به خشونت علیه زنان را در دسترس عموم قرار داده و آموزش‌های مؤثر را ارائه دهد. با این حال، برای استفاده کامل از پتانسیل هوش مصنوعی در این حوزه، نیازمند همکاری سازمان‌های مربوطه، پژوهشگران و فعالان حقوق زنان هستیم.
تأثیرات هوش مصنوعی بر حوزه آموزش و اشتغال زنان در جامعه چیست؟
امروزه بسیاری معتقد هستند که نیروی انسانی از اساسی‌ترین سرمایه‌های اجتماع بوده و فارغ از تعاملات فی ما بین شغل و خانواده ضرورت حضور زنان به عنوان نیروی انسانی در اجتماع اجتناب ناپذیر است. بر همین اساس محققان بر نقش منابع انسانی به دلیل کمیابی و تقلید ناپذیری تأکید نموده و بر این باورند که در اختیار داشتن نیروی کار توانمند علاوه بر اینکه مزیتی رقابتی برای هر سازمان بوده، بلکه میتواند کمبود دیگر منابع را هم جبران نماید . [8]حق برخورداری از کار و امنیت شغلی به عنوان یکی از حقوق اقتصادی اجتماعی با تأسیس سازمان بینالمللی کار در سال ۱۹۱۹ میلادی رنگ واقعیت به خود گرفت. از نظر این سازمان کار یک کالا نیست و فقر و بیکاری در هر جا باشد خطری برای رفاه همگان است. در چهارچوب حقوق بین‌الملل، حق کار به عنوان حق بنیادین هر شخص در بهره‌مندی از فرصت کسب معاش به وسیله شغلی که آزادانه انتخاب نموده به رسمیت شناخته شده مبنای این حق را باید در قالب ماده ۶ میثاق بینالمللی حقوق اقتصادی اجتماعی و فرهنگی یافت، در این ماده بر حق هر فرد در بهره‌مندی از فرصت کار کردن و تهیه معاش تأکید شده است. در واقع جرقه‌های نگرانی برای تأثیر هوش مصنوعی بر حق کار در سال ۲۰۱۵ خورده شد، زمانی که شرکت آمازون متوجه شد نرم‌افزارهایی که جهت جذب نیروی کار استفاده نموده دارای سوگیری‌های غیر منطقی به نفع گروه خاصی می‌باشد و دو سال بعد موسسه جهانی مکنزی گزارشی در خصوص کاهش موقعیت‌های شغلی به دلیل خودکار نمودن برخی مشاغل منتشر نمود، که در این گزارش هشدار داده بود تا ۱۳ سال آینده ۳۷۵ میلیون موقعیت شغلی به دلیل هوش مصنوعی از بین خواهند رفت. در سال ۲۰۱۸ پروژه تحقیقاتی با عنوان تبعات اقتصادی هوش مصنوعی بر اشتغال از طرف سازمان بینالمللی کار منتشر شد این گزارش با تأیید روند روز افزون رشد هوش مصنوعی در سطح جهان به صراحت بر تأثیر منفی روند این توسعه بر امنیت شغلی تأکید نمود و در نهایت در سال ۲۰۲۰ یونسکو به هوش مصنوعی و ابعاد حقوق بشری آن به صورت مفصل‌تر پرداخت برای اینکه معاهده‌ای لازم الاجرا در زمینه مسائل حقوق بشری مرتبط با فناوری هوش مصنوعی فراهم نماید[9]، اما با وجود تمامی این بررسیها و نگرانیهای ایجاد شده در خصوص هوش مصنوعی به نظر میرسد این فناوری جدای از چالشهای پیش رو، در زمینه آموزش و کسب درآمد و فرصت های شغلی میتواند به زنان کمک نماید، بدین صورت که با استفاده از هوش مصنوعی در فرآیند استخدام، می‌توان تبعیض جنسیتی را در مصاحبه‌های شغلی و فرایند استخدام کاهش داد. استفاده از سیستم‌های AI ارزیابی شیوه استخدام بدون تبعیض جنسیتی را بهبود و بهترین انتخاب را براساس مهارت‌ها و شایستگی‌ها به عمل میآورد و از طرفی ماشین‌ها و سیستم‌های هوشمند قادرند به طور بی‌طرف و منصفانه در تصمیمگیریها عمل نمایند، بدون اینکه توجهی به جنسیت داشته باشند. این مهم در حذف تبعیض جنسیتی در فرصت‌های شغلی، حقوق و دسترسی به خدمات مختلف تأثیر دارد و در خرد کردن نقاب تبعیض جنسیتی شرکت‌ها به زنان کمک مینماید. با تحلیل داده‌ها و الگوها، می‌توان تبعیض جنسیتی نهفته را در فراگیری حقوق و آرايش سازمانی شرکت‌ها کشف و اقداماتی جهت مقابله با آن پیشنهاد داد. همچنین برای زنان سازمان‌دهی و دسترسی به فرصت‌های اقتصادی بهتری را فراهم نمود. به عنوان مثال با ارائه دسترسی به آموزش و مهارت‌ها و ایجاد فرصت‌های کاری مناسب، هوش مصنوعی به زنان کمک مینماید تا بتوانند در بخش‌هایی از اقتصاد توانمندتر شوند که قبلاً برای آنها امکان دسترسی کافی به این فرصتها نبوده است. با اندازه‌گیری معیارهای شفاف و غیرجنسیتی، هوش مصنوعی میتواند در امر تصمیم‌گیری و دسترسی به منابع و فرصتها تبعیض ایجاد نکند. علاوه بر موارد بالا که در حوزه کاری و شغلی و فرصت های اقتصادی بیان شد، هوش مصنوعی در ایجاد فرصت‌های آموزشی و تربیتی در زمینه مهارت‌های تکنولوژیک برای زنان نقش مهمی ایفا مینماید. به طور مثال زنان را از طریق دستیابی به مهارت‌های لازم برای شرکت در صنعت‌های فناوری و تشکیل شغل‌های خودکار پشتیبانی مینماید تا در تشخیص روند‌ها و راهکارهای جدید برای رشد و توسعه کسب و کارهای زنانه به کار گرفته شوند. با تحلیل داده‌ها، الگوهای موفقیت زنان در صنایع مختلف شناسایی و از آنها برای تأمین فرصت‌های بهتر استفاده میشود و اما در حوزه بهبود آموزش زنان هوش مصنوعی با بهبود دسترسی به آموزش و ارائه محتوا و منابع آموزشی شخصی سازی شده برای زنان به آنان برای پیشرفت کمک مینماید. با تحلیل داده‌ها و الگوریتمهای هوش مصنوعی، می‌توان به طور دقیق نیازها و سطح دانش فرد را تشخیص داده و محتوا را بر این پایه تنظیم نمود. از طرفی در فرآیند ارزیابی عملکرد آموزشی نیز به زنان کمک مینماید. با تکنیک‌های هوش مصنوعی، سیستم‌های ارزیابی خودکار و شیوههای بازخورد فراهم میشود و به زنان کمک مینماید تا عملکرد خود را ارزیابی و بر اساس بازخوردها بهتر شوند، همچنین میتواند به مدیران، مدرسان و نهادهای آموزشی در تخصیص منابع و مدیریت کلاس‌ها برای حاکمیت بهتر بر فرآیند آموزش به زنان یاری رسانده و با استفاده از تحلیل داده‌ها و الگوریتمهای آن می‌توان با بهبود برنامه‌ریزی و مدیریت منابع، آموزش بهتری را به زنان ارائه داد. در واقع هوش مصنوعی در آموزش مهارت‌های فنی به زنان نیز نقش کلیدی ایفا مینماید. با استفاده از سیستم‌های هوش مصنوعی، آموزش تعاملی‌تر و جذاب‌تر شده و به زنان کمک میشود تا به مهارت‌های فنی نوین دست یابند. در کل، هوش مصنوعی در زمینه آموزش با بهبود دسترسی، شخصی سازی آموزش، ارزیابی عملکرد، مدیریت منابع و ارائه مهارت‌های فنی به زنان کمک مینماید و تبعیضاتی که ایجاد شده را کاهش داده و آموزش را بهبود میبخشد.
چالشهای استفاده از هوش مصنوعی برای زنان چیست؟
هرچند که هوش مصنوعی میتواند به تساوی حقوق زنان کمک کند، اما همچنین با چالشهای خاصی همراه است. برخی از این چالش‌ها عبارتند از:
1. تبعیض ناعادلانه در داده‌ها: هوش مصنوعی براساس داده‌هایی که به آن آموزش داده میشود، عمل میکند. اگر داده‌ها تبعیض جنسیتی داشته باشند، سیستم ممکن است نتایج تبعیض‌آمیزی تولید نماید که باعث ایجاد مشکلات متعدد در تصمیم‌گیری‌های استخدامی، ارزیابی عملکرد کارکنان و سایر زمینه‌ها شود.
2. تکثیر تبعیض و تبعیض غیرمستقیم: در بعضی موارد، هوش مصنوعی ممکن است تبعیض را تکثیر کند زیرا الگوریتم‌ها ممکن است از دادههای گذشته که تبعیض وجود داشته باشد، الهام بگیرند. همچنین، تصمیم‌گیری‌های ناعادلانه ممکن است به طور غیرمستقیم از طریق الگوریتمهای هوش مصنوعی صورت بگیرد که آثار واقعی تبعیض را بدون آگاهی از آن تقویت مینماید.
3. شفافیت و قابلیت فهم: برخی از الگوریتمهای هوش مصنوعی بسیار پیچیده هستند که هیچ توضیح قابل فهمی درباره روند تصمیم‌گیری خود نمی‌دهند. این ویژگی میتواند باعث ناتوانی در فهم و تفسیر تصمیم‌گیری‌های هوش مصنوعی در مورد حقوق زنان و بررسی عدالت جنسیتی شود.
4. تشدید نفوذ و زحمت‌های امنیتی: هوش مصنوعی در بسیاری از زمینه‌ها میتواند به اطلاعات شخصی زنان دسترسی داشته باشد. این موضوع میتواند شیوع نفوذ‌های سایبری و خطرات امنیتی جدیدی را ایجاد نماید.
5. نبود مشارکت و آگاهی کافی: مشارکت و آگاهی کافی از سوی زنان در فرایند طراحی و استفاده از هوش مصنوعی میتواند تأثیرگذاری زنان بر روی سیستم‌های هوش مصنوعی را افزایش دهد. در صورت کمبود مشارکت و آگاهی، ممکن است تصمیمات و تصمیم‌گیری‌های مناسب برای تساوی حقوق زنان وجود نداشته باشد.
باشد که این چالش‌ها با روش‌های مقابله و طراحی دقیق سیستم‌های هوش مصنوعی برای ارتقای حقوق زنان، قابل مدیریت باشند.
نتیجه گیری:
هوش مصنوعی تنها یک ابزار فناوری است و قابلیت‌ها و کاربردهای آن به طور مستقیم بستگی به برنامه‌ریزی انسان‌ها دارد و باید توجه داشت که هوش مصنوعی در نهایت به دست انسان‌ها برمی‌گردد و بر عهده انسان‌ها است که از این فناوری برای ایجاد تغییرات مثبت در جامعه استفاده کنند. اما هوش مصنوعی به طور غیرمستقیم میتواند در حمایت از حقوق زنان نقش مهمی ایفا کند. با اجرای شفاف و برنامه‌ریزی و توسعه هوش مصنوعی، می‌توان از این ابزار بهره‌برداری نمود تا تبعیض جنسیتی را کاهش داده و به برابری جنسیتی در جامعه دست یافت و با شناخت و کاهش سوگیریها، ترویج فراگیری و اطمینان از شیوههای هوش مصنوعی اخلاقی، میتوانیم از قدرت هوش مصنوعی برای پیشبرد و حمایت از حقوق زنان استفاده کنیم. در کل، هوش مصنوعی اصولاً میتواند با عدالت جنسیتی، شفافیت و تساوی ظرفیت‌ها و فرصتها برای زنان و مردان در جامعه، دستیابی به حقوق برابر را تقویت کند. اما تضمین اینکه همیشه هوش مصنوعی به تساوی حقوق زنان کمک کند و عواقب غیرمنتظره‌ای نداشته باشد، به آگاهی و همکاری مسئولانه توسعه دهندگان آن بستگی دارد. به منظور مقابله با این ضررها و احترام به حقوق زنان در دنیای هوش مصنوعی، نیاز است برنامه‌ریزی مناسبی در حوزه توسعه، نظارت و قوانین مربوطه اجرا شود.
[1] Elsa Alkan Olsson,Artificial Intelligence and Gender Equality,Graduate Thesis, Master of Laws Program
30 Higher Education Credits, 2022
[2] هوش مصنوعی؛ فرصت تقویت یا ریسک تضعیف حقوق زنان https://civilica.com/doc/1281635
[3] Elsa Alkan Olsson,Artificial Intelligence and Gender Equality,Graduate Thesis, Master of Laws Program
30 Higher Education Credits, 2022
[4] [تعصب هوش مصنوعی میتواند زندگی زنان را در معرض خطر قرار دهد – چالشی برای …](https://www.forbes.com/sites/carmenniethammer/2020/03/02/ai-bias-could-put-womens -زندگی-در-خطر-چالش-برای-رگولاتورها/)
[5] تأثیرات هوش مصنوعی بر زندگی کاری زنان چیست؟](https://www.unesco.org/en/articles/what-are-effects-ai-working-lives-women)
[6][هوش مصنوعی و برابری جنسیتی](https://eige.europa.eu/newsroom/director-corner/artificial-intelligence-and-gender-equality?language_content_entity=en)
[7] [آخرین در مورد قانون پیشنهادی هوش مصنوعی اتحادیه اروپا](https://www.perkinscoie.com/en/news-insights/the-latest-on-the-eus-proposed-artificial-intelligence-act.html )
[8] نورعلی فرخی، روح الله عباسی، علی دلاور، عباس عباس‌پور، به کارگیری هوش مصنوعی در پیش بینی شایستگی‌های زنان در محیط کار . فصلنامه فرهنگ تربیتی زنان و خانواده . شماره ۴۱ .
[9] آناهیتا سیفی، نجمه رمزخواه، هوش مصنوعی و چالشهای پیش رو در قلمرو حقوق بین‌الملل بشر با رویکردی بر حق کار. فصلنامه حقوق بشر شماره ۳۳ .
